Ngày Thế giới Phòng chống lao được tổ chức vào ngày 24/3 hàng năm nhằm nâng cao nhận thức của cộng đồng về những ảnh hưởng nghiêm trọng của bệnh lao tới sức khỏe con người, kinh tế và xã hội; đồng thời thúc đẩy nỗ lực chấm dứt bệnh lao trên toàn cầu. Vào ngày 24/3/1882 tại Berlin, Robert Koch đã công bố việc phát hiện ra vi khuẩn lao, mở ra con đường chẩn đoán và chữa khỏi căn bệnh này.
Theo tổ chức Y tế Thế giới (WHO), Việt Nam là quốc gia thứ 11 trong số 30 quốc gia có gánh nặng bệnh lao, lao kháng thuốc cao trên thế giới. Mỗi năm, Việt Nam có khoảng 174.000 bệnh nhân lao và nếu không được chữa trị, mỗi người mắc lao sẽ lây nhiễm cho trung bình từ 10 - 15 người khác. Hiện tại, Trung tâm Y tế Đà Bắc đang quản lý và điều trị cho 09 bệnh nhân (gồm: 01 bn lao não,màng não; 01 bn lao hạch; 02 bn lao màng phổi; 02 bn lao phổi AFB(+); 03 bn lao phổi (+)) tại các xã và thị trấn.
Lao là bệnh truyền nhiễm do vi khuẩn lao gây nên. Bệnh lao có thể gặp ở tất cả các bộ phận của cơ thể, trong đó lao phổi là thể lao phổ biến nhất (chiếm 80 – 85%) và là nguồn lây chính cho người xung quanh.
Những dấu hiệu của bệnh lao phổi: Ho khạc kéo dài trên 2 tuần là triệu chứng hay gặp nhất của bệnh lao phổi, ngoài ra có thể kèm theo các triệu chứng khác:
- Ho ra máu;
- Sốt nhẹ kéo dài, đổ mồ hôi ban đêm;
- Đau tức ngực;
- Gầy sút cân.
Phòng lây nhiễm bệnh lao cho cộng đồng:
- Để phòng chống bệnh lao có hiệu quả, ngay tháng đầu sau sinh, tất cả trẻ đều phải tiêm phòng vắc-xin BCG nhằm giúp ngăn ngừa mắc bệnh Lao;
- Mọi người khi ho kéo dài hơn 02 tuần cần đi khám, xét nghiệm đờm, chụp X.quang phổi để phát hiện bệnh lao;
- Bị bệnh lao phải điều trị càng sớm càng tốt, tránh lây lan cho những người trong gia đình và người xung quanh. Bên cạnh đó, bệnh nhân lao không được khạc nhổ bừa bãi, tốt nhất đeo khẩu trang liên tục trong 02 tháng đầu điều trị. Cần phơi chăn, chiếu, vật dụng của bệnh nhân lao ra nắng mỗi ngày;
- Giữ vệ sinh môi trường, nhà ở thông thoáng, rèn luyện nâng cao sức khoẻ, đảm bảo dinh dưỡng hợp lý;
Tuân thủ điều trị để khỏi bệnh:
Trong điều trị lao, bệnh nhân lao tuyệt đối không được bỏ thuốc ngắt quãng dù chỉ 1 ngày vì đó là khoảng thời gian mà vi khuẩn lao hồi phục và tấn công trở lại. Phác đồ điều trị chia làm 2 giai đoạn: giai đoạn tấn công: sử dụng kéo dài 2 tháng, với 4 loại thuốc và giai duy trì kéo dài 4 - 10 tháng với 2 - 3 loại thuốc. Bệnh nhân lao phải tuân thủ theo nguyên tắc điều trị lao dưới sự giám sát của nhân viên y tế. Điều trị lao đạt hiệu quả đòi hỏi bệnh nhân phải tuân thủ nguyên tắc chữa lao :
- Phối hợp các thuốc kháng lao: ít nhất là 3 loại
3 chữ “Đ” có nghĩa: đúng, đủ, đều.
+ Đúng: Đúng phác đồ, đúng liều lượng, đúng thuốc.
+ Đủ: Đủ thời gian: 6 – 12 tháng tùy theo loại bệnh lao được bác sĩ chỉ định, tuỳ thể bệnh áp dụng phác đồ và thời gian điều trị cho từng thể bệnh đó.
+ Đều: Bệnh nhân phải uống thuốc thật đều đặn hằng ngày, cách xa bữa ăn, thông thường, uống vào buổi sáng lúc 9 giờ. Tuy nhiên, cũng tùy vào cơ địa và tùy vào sự dung nạp thuốc của từng bệnh nhân, lúc đó bác sĩ có thể chỉ định cho uống sau ăn hoặc trước khi đi ngủ buổi tối. Trong suốt thời gian điều trị, bệnh nhân không tự ngưng thuốc hoặc bỏ thuốc vì uống thuốc không đều đặn, lúc uống sáng, lúc tối, nhớ lúc nào uống lúc nấy... sẽ giảm hiệu quả điều trị. Vi khuẩn lao rất dễ kháng thuốc lao. Nồng độ thuốc diệt vi khuẩn lao không đủ hiệu lực sẽ tạo cho vi khuẩn lao kháng thuốc, gây khó khăn cho công tác điều trị về sau. Ngoài ra còn tạo nguồn vi khuẩn lao kháng thuốc lây lan cho người thân và cho cộng đồng. Trong quá trình điều trị có thể có tác dụng phụ của thuốc lao xảy ra. Nhẹ: nổi mề đay, ngứa, mệt mỏi, đau nhức các khớp lớn (hội chứng giả gút). Nặng: sốc phản vệ, viêm gan, vàng da, đau bụng nôn ói, viêm trợt da. Nếu có những dấu hiện trên, người bệnh nên báo ngay cho bác sĩ điều trị biết để có hướng xử trí.
Nếu có bất kỳ dấu hiệu hoặc triệu chứng nào nghi ngờ mắc bệnh lao cần đến cơ sở y tế gần nhất để được tư vấn, khám phát hiện sớm, tránh lây bệnh cho người khác.
Chủ đề của Ngày Thế giới Phòng chống lao năm 2024 là: “YES! WE CAN END TB” (ĐÚNG! CHÚNG TA CÓ THỂ CHẤM DỨT BỆNH LAO). Chủ đề năm nay mang đến niềm hy vọng và niềm tin mạnh mẽ như một lời khẳng định đanh thép của tất cả chúng ta rằng việc chấm dứt bệnh lao là hoàn toàn có thể. Chủ đề nhấn mạnh về việc huy động sức mạnh tổng thể, thu hút sự quan tâm, tập trung mọi nguồn lực nhằm đẩy mạnh cuộc chiến chống bệnh lao.
Trên cơ sở chủ đề của thế giới, áp dụng vào tình hình thực tế tại Việt Nam, chủ đề Ngày thế giới phòng chống lao năm 2024 của Việt Nam là "ĐÚNG! VIỆT NAM CÓ THỂ CHẤM DỨT BỆNH LAO". Đây là một chủ đề dễ nhớ, như một lời khẳng định, thể hiện quyết tâm cao của cả mọi tầng lớp nhân dân trong cuộc chiến đẩy lùi bệnh lao.
Một số khẩu hiệu Ngày Thế giới Phòng, chống lao năm 2024
1. Đúng! Việt Nam có thể chấm dứt bệnh lao!
2. Phát huy vai trò của cơ sở y tế trong công tác phòng chống lao.
3. Mạng lưới cơ sở y tế đủ năng lực triển khai hoạt động rộng khắp là lá chắn bảo vệ cộng đồng trước bệnh lao.
4. Tăng cường ứng dụng công nghệ cao trong điều trị bệnh phổi và lao kiểm soát.
4. Trị lao cho hết một lần – Cho con khỏe mạnh mười phần an tâm.
5. Lao tiềm ẩn - Không ho chẳng sốt - Nhớ đừng chủ quan.
6. Dù mắc lao - Đừng lo lắng - Sẽ không sao - BHYT sẽ lo âu - Chia gánh nặng.
7. Ho, sốt, mệt mỏi, sụt cân - Khám lao ngay - Đừng phân vân.
8. Thay kỳ thị - Bằng động viên - Chung tay đẩy lùi bệnh lao!
9. Nguy cơ mắc lao không phân biệt ai!
10. Đúng thuốc - Đúng liều - Đủ thời gian - Bệnh lao sẽ khỏi.
11. Sàng lọc sớm - Tránh trở nặng - Ngừa tử vong
12. Sàng lọc lao - Tiếp cận dễ dàng - Phương pháp hiện đại - Chính xác tuyệt đối.
13. Vì sức khỏe Việt Nam - Hãy cùng hành động để chấm dứt bệnh lao vào năm 2035!
14. Nhiệt liệt hưởng ứng Ngày Thế giới phòng, chống lao.
15. Phòng chống lao - Trách nhiệm của các cấp, các ngành và bản thân mỗi người dân, tiến tới thanh toán bệnh lao!
Nguyễn Quỳnh - TTYT Đà Bắc